 |
www.skansen-markowa.pl/ |
Muzeum Wsi Markowa. Skansen
Historia powstania muzeum w Markowej wyróżnia się na tle pozostałych polskich muzeów na wolnym powietrzu. W 1979 roku powstaje Towarzystwo Przyjaciół Markowej, którego inicjatorami są mieszkańcy (byli i obecni) Markowej. A było to tak: podczas spotkania, które odbyło się rok wcześniej, stwierdzono potrzebę zachowania wyjątkowości tego miejsca dla potomnych. Obecni mieli świadomość mijającego czasu, a wraz z nim odchodzącej tradycji. Obawiali się, że ludzie przestana już stawiać chałupy przysłupowe, które wyróżniają Markową spośród innych miejscowości Podkarpacia. Wówczas pojawił się pomysł stworzenia miejsca pamięci – muzeum, gromadzącego stare, tradycyjne drewniane chałupy oraz narzędzia używane dawniej w domach. Jak wspominają założyciele Towarzystwa: Nadrzędną ideą działalności Stowarzyszenia stało się dokumentowanie przeszłości rodzinnej wsi, a cel postanowiono zrealizować przez zachowanie dla potomnych tradycyjnej zagrody chłopskiej.
Lokalizacja
Muzeum Polaków Ratujących Żydów im. Rodziny Ulmów
Muzeum w Markowej będzie pierwszą placówką w Polsce upamiętniającą Polaków ratujących Żydów podczas II wojny światowej. Obiekt powstanie w centrum Markowej, przy głównej drodze, w sąsiedztwie Centrum Kultury i miejscowego skansenu. Wykonawcą obiektu jest firma Skanska.
70 lat temu - 24 marca 1944 r. w Markowej na Rzeszowszczyźnie rozegrała się straszliwa tragedia. Rankiem tego dnia niemiecka żandarmeria zamordowała siedemnaście osób. Zginęli Józef i Wiktoria Ulmowie wraz z szóstką nieletnich dzieci, a także ośmiu Żydów z rodzin Szallów i Goldmanów.
W muzeum prezentowane będą historie Polaków z Podkarpacia, którzy w czasie II wojny światowej udzielali pomocy Żydom. Wystawione eksponaty będą też prezentować relacje polsko-żydowskie przed wojną, w trakcie okupacji, a także stosunki powojenne.
Muzeum powstaje w Markowej, gdzie rankiem 24 marca 1944 roku niemieccy żandarmi zamordowali ośmioro Żydów z rodzin Szallów i Goldmanów oraz ukrywających ich Józefa Ulmę i będącą w ostatnim miesiącu ciąży jego żonę Wiktorię. Zabili też szóstkę dzieci Ulmów; najstarsza Stasia miała osiem lat. Izraelski Instytut Pamięci Yad Vashem przyznał Ulmom tytuł Sprawiedliwych wśród Narodów Świata. W 2004 r. odsłonięto pomnik przypominający tamte wydarzenia.
Według historyków, w czasie okupacji niemieckiej co najmniej 1600 Polaków z terenu obecnego woj. podkarpackiego ukrywało ok. 2900 Żydów. Niemcy zamordowali tam ok. 200 Polaków ratujących Żydów.
